سقف وافل و سقف یوبوت از جمله پرکاربردترین سیستم های سازه ای هستند.این دو سقف بتنی در صنعت ساخت و ساز و در پروژه های بزرگ معماری مورد استفاده قرار می گیرند.
سقف وافل چیست؟
سقف وافل نوعی دال مشبک است. در این نوع دال، حجم کمی از بتن و فولاد به کار رفته است، بنابراین بسیار سبک و از لحاظ اقتصادی کاملا به صرفه است. وزن کم این نوع دال وافل، باعث شده که در ساختمان ها با دهانه بزرگ مورد استفاده قرار گیرد. اصول طراحی سقف وافل عبارت است از:
- کنترل ضخامت سقف
- طراحی آرماتورهای سقف
- انجام برش یک طرفه و دو طرفه
- طراحی تیرهای میانی
انواع طراحی سقف وافل
دال وافل انواع مختلفی دارد که می توان به سقف وافل یک طرفه و سقف وافل دو طرفه اشاره کرد. هر کدام دارای ویژگی های متفاوتی است و در زمینه های گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد:
سقف وافل یک طرفه
در طراحی دال وافل یک طرفه، فشار و انتقال بار در یک جهت انجام می شود. در این نوع دال، از قالب های پلاستیکی استفاده می شود و به دلیل اینکه بتن و میلگرد کمتری در آن استفاده شده است، هزینه کمتری دارد، اما از لحاظ کارایی ضعیف تر است.
سقف وافل دو طرفه
این نوع دال، دارای ساختاری مربعی شکل است. دال دو طرفه فشار را در دو جهت انتقال می دهد و در ساختمان هایی با دهانه بلند به کار برده می شود. با استفاده از این نوع سیستم، وزن مرده سقف و تعداد ستون های مورد استفاده کاهش داده می شود و فضا بیشتر می شود.
تفاوت سقف وافل یک طرفه و سقف وافل دو طرفه
- حداکثر دهانه دال وافل یک طرفه 10 متر اما دهانه دال وافل دو طرفه 16 متر است.
- دال یک طرفه بار را در یک جهت انتقال می دهد اما وافل دو طرفه بار را در دو جهت منتقل می کند.
- هزینه اجرای سقف وافل یک طرفه، بسیار کمتر از سقف وافل دو طرفه است.
- وافل یک طرفه عملکرد ضعیف تری نسبت به وافل دو طرفه دارد.
سقف یوبوت چیست؟
این نوع سقف، از نوع دال مجوف است. در ساخت این نوع دال، از قالب هایی از جنس پلی پروپلین که بسیار مقاوم است، استفاده شده است. قالب یوبوت درون دال مجوف قرار می گیرد. اجزا تشکیل دهنده قالب یوبوت شامل، بدنه ، پایه، جدا کننده، پل و درپوش است. در دال مجوف یوبوت، حذف بتن ناکارآمد منجر به حذف بار مرده ساختمان شده است. انواع قالب یوبوت عبارت است از:
- قالب یوبوت تک
- قالب یوبوت دوبل
- قالب یوبوت اصلاح شده
- قالب یوبوت پلی استایرن
کاربرد سقف یوبوت
دال مجوف یوبووت بیشتر جهت ساخت، مکان های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد که عبارتنداز:
- پارکینگ عمومی
- سالن ها
- مراکز تجاری، صنعتی و مسکونی
- بیمارستان ها
مزایای سقف یوبوت
از جمله مزایای دال مجوف یوبوت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش مصرف بتن
- مقاوم در برابر لرزش
- مقاوم در برابر حرارت
- عایق صوتی
- سرعت اجرای بالا
- وزن پایین سقف یوبوت
- کاهش تعداد ستون ها
معایب سقف یوبوت
از جمله ایرادات دال مجوف یوبوت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برای مکان های کوچک مناسب نیست
- محدودیت در تحمل بار مرده
- نیاز به استفاده از روان کننده قبل از بتن ریزی
- مناسب برای دهانه های 6 تا 10 متر
- نیاز به افراد متخصص جهت اجرا
- شرایط سخت نگهداری به دلیل طول عمر کوتاه
مراحل اجرای سقف یوبوت
اجرای دال مجوف یوبوت شامل 7 مرحله است که در ادامه شرح خواهیم داد:
-
قالب بندی زیر سقف
در این مرحله از قالب های چوبی، مدولار، فلز و پلای وود جهت اجرای سقف یوبوت استفاده می شود. انجام این مرحله برای حفظ ایمنی ضروری است. لازم به ذکر است، آماده سازی و زیرسازی قالب یوبوت با مقداری خیز به سمت بالا انجام خواهد شد.
-
آرماتوربندی کف
در آرماتوربندی دال مجوف یوبوت، یک میلگرد بین هر دو قالب یوبوت قرار داده می شود. این میلگردها، جهت مقاومت در برابر فشار وارده از سقف مورد استفاده قرار می گیرند.
-
چیدمان قالب یوبوت
در این مرحله، قالب های یوبوت با فاصله منظم روی میلگردها چیده می شوند. فاصله بین آن ها توسط اتصال بندها تنظیم شده که حدود 10 سانتیمتر است و قالب ها به هم متصل شده تا جا به جا نشوند.
-
آرماتوربندی شبکه بالایی
در این مرحله، آرماتوربندی روی قالب های یوبوت انجام می گیرد. در این مرحله از آرماتورهای 10 الی 12 استفاده می شود که در فاصله 20 الی 30 سانتیمتری نصب می شوند. چنانچه لازم باشد، در نقاطی مانند روی ستون، رو دیوار برشی و وسط دهانه نیز از میلگرد استفاده خواهد شد.
-
بتن ریزی
این مرحله در سقف یوبوت اهمیت ویژه ای دارد و باید با دقت بالایی انجام شود، زیرا اجرای نامناسب می تواند منجر به ترک خوردگی بتن شود. بتن ریزی در دو مرحله شامل، بتن ریزی لایه اول و بتن ریزی لایه دوم انجام خواهد شد.
در بتن ریزی لایه اول از روان کننده ها استفاده می شود. بتن روی کف ریخته می شود، به این صورت که پایه قالب ها کاملا پوشانده شود و از حرکت قالب وافل و نفوذ بتن به فضاهای خالی جلوگیری شود. سپس زمانیکه بتن لایه اول کاملا سفت نشده باشد، بتن ریزی لایه دوم به منظور رسیدن به ضخامت سقف مورد نظر انجام خواهد شد.
-
باز کردن قالب یوبوت
پس از اینکه بتن بسته شد و به مقاومت مورد نظر رسید، قالب های زیر سقف باز خواهند شد.
تفاوت سقف وافل و سقف یوبوت
در ادامه تفاوت های سقف وافل و یوبوت را بررسی خواهیم کرد:
- سقف وافل دهانه بلندتری نسبت به سقف یوبوت دارد زیرا سبک تر و خیز کمتری دارد.
- وزن مرده بالای سقف یوبوت منجر به مقاومت پایین در مقابل لرزش شده است.
- هزینه اولیه تولید قالب یوبوت نسبت به قالب وافل کمتر است.
- در دال وافل میزان بتن کمتری نسبت به دال یوبوت استفاده شده است.
- هزینه اجرای دال مجوف یوبوت به دلیل استفاده از روان کننده، بتن و میلگرد بیشتر نسبت به دال وافل بیشتر است.
- سرعت اجرای سقف یوبوت به دلیل اینکه بتن ریزی در دو مرحله انجام می شود و در مرحله زیرسازی به داربست نیاز است، نسبت به سقف وافل کمتر است.
- ضخامت کم و ظاهر مشبک دال وافل، منجر شده تا نسبت به دال یوبوت عایق صوتی و حرارتی کمتری داشته باشد.
- قالب های وافل قابل بازیافت هستند اما قالب یوبوت یک بار مصرف هستند.
- از لحاظ اقتصادی قالب های وافل نسبت یوبوت به صرفه تر هستند.
